Algemene lessuggesties bij het lezen van de krant

• Selectie nieuwsbronnen
  Bij de meeste lessuggesties is het de bedoeling dat leerlingen de opdracht toepassen op een nieuwsitem: artikelen, foto’s, afbeeldingen, radiofragmenten, nieuwsuitzendingen. Bepaal of je als leerkracht de keuze maakt uit het aanbod of dat je de leerlingen laat bepalen. Leerlingen kunnen ook voor elkaar een nieuwsitem bij een lessuggestie zoeken.
• Differentiatie naar niveau
  Het is aan de leerkracht om de nieuwstitels en lessuggesties zo te gebruiken dat deze goed passen bij het niveau, de werkwijze en de interesse van de leerlingen. De suggesties zijn eenvoudig makkelijker of moeilijker te maken door de tekstkeuze en de mate van begeleiding.
• Tijdsinvestering
  Sommige lessuggesties nemen slechts tien minuten in beslag. Die kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden als start van de dag. Andere lessuggesties vereisen een of meerdere lesuren. Ook zijn er lessuggesties die geschikt zijn voor een langdurig project. De meeste lessuggesties kun je meerdere keren gebruiken door steeds een ander nieuwsitem als uitgangspunt te nemen.
• NB: Het gaat in de lessuggesties bij ‘werkvorm’ over de werkvorm tijdens de verwerking. De introductie en afsluiting van de activiteit vinden altijd klassikaal plaats.

Leerdoel: Ik kan wiskundige bewerkingen uitvoeren aan de hand van actueel nieuws
Werkvorm: Individueel of in kleine groepjes

In nieuwsmedia komen veel cijfers voor, al dan niet in een tabelvorm. Natuurlijk op de economie- en sportpagina maar bijvoorbeeld ook in een artikel over zetelverdeling, onderzoeksresultaten of kijkcijfers.

• Analyseer gezamenlijk de cijfers/tabellen bij een artikel.
• Daarna voeren leerlingen berekeningen uit aan de hand van deze cijfers.

Leerdoel: Ik kan nieuwstitels gebruiken om mij te verdiepen in een land of stad
Werkvorm: klassikaal, individueel of in kleine groepjes

• Laat naar aanleiding van een bericht/foto over een land of stad allerlei geografische kenmerken van het betreffende gebied aan bod komen. Het kan daarbij zowel gaan om een eerste aanbod als om het toetsen van kennis. Denk aan: ligging, hoofdstad, demografie, klimaat, soort landschap, infrastructuur, fysische geografie enzovoorts.

Leerdoel: Ik kan het nieuws gebruiken om meer te weten over een onderwerp uit de methode
Werkvorm: klassikaal

Regelmatig worden onderwerpen uit de methoden in de media behandeld. Een mooie gelegenheid om de actualiteit de klas in te halen.

Behandel een onderwerp uit de methode aan de hand van een of meerdere nieuwsitems. Bijvoorbeeld:

Leerdoel: Ik kan informatie selecteren, ordenen en verwerken
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

• Leerlingen leggen een inhoudelijk dossier aan over een onderwerp. De leerlingen proberen een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van het onderwerp.
• Door de onderwerpkeuze kun je met deze lessuggestie werken aan burgerschapsvorming. Denk aan onderwerpen als democratie in Nederland en andere landen, diversiteit, duurzaamheid.

Leerdoel: Ik kan mijn kennis over taal toepassen op een nieuwsitem
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

• Bij de volgende onderwerpen is de werkwijze steeds hetzelfde. Eerst wordt de theorie uit de methode behandeld, daarna wordt deze theorie toegepast op een (zelfgekozen) artikel.
• De leerlingen vergelijken bijvoorbeeld de tekstdoelen van verschillende artikelen met elkaar. Ook kunnen de leerlingen een artikel herschrijven door bijvoorbeeld signaalwoorden toe te voegen.
• Deze werkwijze kan nog bij veel meer onderwerpen worden toegepast. Bijvoorbeeld:

Leerdoel: Ik kan verschillende tekstsoorten herkennen en ik kan een tekst (her)schrijven
Werkvorm: individueel

• Leerlingen analyseren een artikel naar aanleiding van de theorie uit de methode over betoog, beschouwing en uiteenzetting.
• Bovenbouwleerlingen kunnen vervolgens het oorspronkelijke artikel herschrijven of zelf een betoog, beschouwing of uiteenzetting schrijven over hetzelfde onderwerp.

Leerdoel: Ik kan een samenvatting schrijven
Werkvorm: individueel

• Leerlingen vatten een artikel samen. Bespreek vooraf klassikaal op welke criteria de samenvatting beoordeeld wordt.

Leerdoel: Ik kan strategieën toepassen om de betekenis van moeilijke woorden te achterhalen.
Werkvorm: individueel

• Leerlingen strepen de moeilijke woorden in een artikel aan of schrijven de woorden op terwijl ze een nieuwsuitzending bekijken/beluisteren.
• Daarna proberen ze met de geleerde strategieën de betekenis van de moeilijke woorden te achterhalen.
• Is het altijd nodig om de betekenis van alle moeilijke woorden in een artikel vooraf te weten?

Leerdoel: Ik kan strategieën voor begrijpend lezen toepassen
Werkvorm: individueel

Leerlingen passen begrijpend leesstrategieën toe op een tekst. Bijvoorbeeld:

• Het onderwerp vaststellen aan de hand van de titel en de afbeeldingen
• Voorkennis activeren over het onderwerp van de tekst
• Leesdoel bepalen
• Signaalwoorden opzoeken
• Samenvatten van de tekst

Leerdoel: Ik kan feiten van meningen onderscheiden
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

• Leerlingen geven van uitspraken of koppen aan of het om een feit of een mening gaat.
• Is altijd meteen duidelijk of een uitspraak een feit of mening is?
• Horen meningen eigenlijk wel in een krant te staan? Op welke plek?

Leerdoel: Ik weet wat de 5W1H-vragen zijn en ik kan er nieuwsartikelen mee analyseren
Werkvorm: individueel

• Leerlingen kiezen een artikel naar keuze en beantwoorden de 5W1H-vragen. Elk nieuwsbericht hoort antwoorden te geven op de volgende vragen: Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom en Hoe.

Leerdoel: Ik kan onderschriften bij foto’s schrijven
Werkvorm: kleine groepjes

• Leerlingen schrijven een onderschrift bij drie nieuwsfoto’s aan de hand van de 5W1H-regel (wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe). Bepaal vooraf of jij de foto’s kiest of dat leerlingen voor zichzelf of voor elkaar foto’s kiezen.
• Verzamel daarna alle foto’s en onderschriften. Leerlingen zoeken het juiste onderschrift bij een foto.
• Vergelijk ook de zelfbedachte onderschriften met de oorspronkelijke onderschriften.

Leerdoel: Ik kan mijn mening over de waarde van nieuws geven
Werkvorm: klassikaal

• Leerlingen bekijken verschillende nieuwsitems. Komen ze ook goed nieuws tegen?
• Wat is eigenlijk de definitie van goed nieuws?
• Heeft nieuws altijd voor iedereen dezelfde waarde: is wat voor de een goed nieuws is voor een ander ook goed nieuws?
• Zien leerlingen verschillen tussen de verschillende titels en platforms?
• Kunnen ze deze verschillen verklaren?

Leerdoel: Ik kan verschillen in berichtgeving analyseren
Werkvorm: kleine groepjes

Regelmatig staan er berichten over conflicten in de media: grote conflicten in de vorm van oorlogen/burgeropstanden, maar ook kleine ruzies tussen bijvoorbeeld artiesten, voetballers of politici.

• Leerlingen analyseren de berichtgeving over een conflict. Stimuleer leerlingen niet alleen de feiten te behandelen maar ook de manier waarop de ruzie in de media wordt belicht. Wie heeft ruzie met wie? Waarover?
• Wat vinden leerlingen van de ruzie?
• Komen alle partijen in de media evenveel aan bod?
• Komt het geschetste beeld in de verschillende media met elkaar overeen?
• Is er in alle media evenveel aandacht voor het conflict?
• Kunnen leerlingen eventuele verschillen verklaren?

Jullie volgen elke dag het nieuws, bijvoorbeeld via onze Nieuwsservice.

Individueel

• Iedere dag is iemand anders verantwoordelijk voor het ‘Nieuws van de dag’. Ben jij aan de beurt? Geef dan antwoord op de volgende vragen:
  1. Wat is voor jou het belangrijkste nieuws van de dag?
  2. Waarom is dit nieuws het belangrijkst?
  3. Waar gaat het over?
  4. Is dit onderwerp eerder in het nieuws geweest?
  5. Wordt het onderwerp ook in andere nieuwsmedia behandeld en zijn de perspectieven op het onderwerp hetzelfde?
  6. Voor wie is het nieuws nog meer belangrijk?

Klassikaal

• Elke dag wordt het uitgekozen ‘Nieuws van de dag’ klassikaal besproken:
  – Wie vinden dit nieuws nog meer het nieuws van de dag? Waarom?
  – En wie vinden ander nieuws belangrijker? Waarom?
  – Hoe bepalen jullie de nieuwswaarde?
• De docent wijst de leerling aan die de volgende dag voor het nieuws van de dag zorgt.

Leerdoel: Ik kan verschillen noemen tussen nieuwstitels
Werkvorm: kleine groepjes

• Leerlingen vergelijken en verklaren in groepjes verschillende titels en platforms met elkaar.
  Vergelijkingsonderwerpen: stijl, vormgeving, titels, onderwerpkeuze, rubrieken.
• Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de verschillende nieuwsmedia?
• Welke titel, platform spreekt leerlingen het meest aan? Waarom?

Leerdoel: Ik kan nieuwsrubrieken met elkaar vergelijken
Werkvorm: kleine groepjes

• Leerlingen onderzoeken welke verschillende rubrieken er in kranten staan.
• Wat zijn de verschillen tussen kranten?
• Wat zijn de verschillen tussen de online en papieren versie van dezelfde titel?
• Denk aan: recensie, opiniestuk, column, ingezonden brief, online reactie, advertentie, agenda.

Leerdoel: Ik kan verschillende bronnen analyseren en beoordelen
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

Geen nieuws zonder bronnen. Er zijn verschillende soorten bronnen: getuigen, onderzoeksrapporten, deskundigen en persbureaus.

• Leerlingen spelen Bronnenbingo.
• Welk groepje vindt als eerste een voorbeeld van deze vier verschillende soorten bronnen? (getuigen, onderzoeksrapporten, deskundigen en persbureaus)
• Zij doen dit bijvoorbeeld door verschillende journalistieke artikelen door te lezen en hierin de diverse bronnen op te sporen.
• Bespreek daarna de verschillende bronnen.
• Zijn alle bronnen even betrouwbaar?

Leerdoel: Ik kan de achtergrond van een artikel analyseren
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

• Leerlingen analyseren wat de achtergrond is van een bericht: wat voor bericht is het? Wie heeft het geschreven? Waarom? Wanneer? Hoe ziet het bericht er uit?
• Bespreek ook waarom het belangrijk is om deze vragen te beantwoorden.
• Ga eventueel ook in op het platform waarin het artikel verscheen. Wie werken er? Wie betaalt hen?Hoe vaak verschijnt het? Wat is het hoofddoel?

Leerdoel: Ik schrijf een betoog over de toekomst van papieren kranten en/of de journalistiek
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

De mediawereld is continu in beweging. Een belangrijke ontwikkeling van de afgelopen jaren is bijvoorbeeld dat burgers zelf steeds meer nieuws verspreiden via social media en ook snel op nieuws reageren. Regelmatig wordt voorspeld dat de papieren krant gaat verdwijnen.

• Leerlingen schrijven een betoog waarin ze hun opvatting geven over de toekomst van papieren kranten en/of de journalistiek.

Leerdoel: Ik kan een mening over een actueel onderwerp vormen
Werkvorm: klassikaal

• Leerlingen reageren op stellingen naar aanleiding van een nieuwsitem over een actueel onderwerp en discussiëren hierover. Ze gebruiken de media om hun argumenten voor te bereiden.

Leerdoel: Ik kan verschillen in berichtgeving analyseren
Werkvorm: kleine groepjes

• Leerlingen vergelijken hoe een zelfgekozen onderwerp in de diverse media aan bod komt.
• Schetsen alle media hetzelfde beeld?
• Komen dezelfde mensen aan het woord?
• Krijgt het onderwerp overal evenveel aandacht?
• Kunnen leerlingen de verschillen tussen media verklaren?

Leerdoel: Ik kan beargumenteren welke nieuwstitel het beste bij mij past
Werkvorm: individueel

• Leerlingen kijken welke krant het best bij hen past. Kunnen ze hun keuze toelichten?
• Waarom leest de ene leerling bijvoorbeeld liever De Telegraaf en de andere leerling het Nederlands Dagblad?

Leerdoel: Ik kan reacties op het nieuws met elkaar vergelijken en ik schrijf een eigen reactie
Werkvorm: individueel of in kleine groepjes

• Sommige onderwerpen of artikelen/ items roepen een hoop reacties op. Leerlingen vergelijken de verschillende reacties op een bepaald artikel/onderwerp.
• Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen een reactie in de krant en online?
• Vervolgens schrijven leerlingen zelf ook een reactie op hetzelfde onderwerp/artikel.

Leerdoel: Ik vorm een mening over normen en waarden binnen de journalistiek
Werkvorm: kleine groepjes

• Journalisten hebben macht en gebruiken die ook. Leerlingen zoeken nieuwsitems waarbij ze kunnen discussiëren over de gemaakte keuze van de journalist en vormen hier een mening over. Bijvoorbeeld: journalisten die pijnlijke informatie over personen openbaar maken, verdachten die met naam en foto worden getoond, een scoop die schadelijk kan zijn voor mensen, enzovoorts.

Leerdoel: Ik weet wat een recensie is en ik kan recensies met elkaar vergelijken
Werkvorm: kleine groepjes

• Leerlingen vergelijken recensies over hetzelfde boek, dezelfde film of voorstelling met elkaar.
• Zijn de recensenten het met elkaar eens?
• Horen recensies wel thuis in een krant?
• Indien ze zelf het boek hebben gelezen, of de film of voorstelling hebben gezien; zijn ze het eens met de verschillende recensenten?