Beeldspraak en stijlfiguren in het nieuws

Klassikaal

Beeldspraak en stijlfiguren worden gebruikt door schrijvers en sprekers om de taal levendig te houden. In nieuwsmedia zie je bijzondere formuleringen terug: weloverwogen stijlkeuzes om de lezer meer in het verhaal te trekken. Je kunt grofweg twee typen van deze formuleringen onderscheiden: beeldspraak en stijlfiguren. We noemen een paar voorbeelden:

Beeldspraak:

• Vergelijking: Je vergelijkt iets met iets anders op basis van een overeenkomst. Hij is zo koppig als een ezel.
• Metafoor: Je noemt iets anders op basis van een overeenkomst. Het is hier een zwijnenstal.
• Personificatie: Je kent een niet-levend onderwerp menselijke eigenschappen toe. Het geluk lacht je toe.
• Metonymie: Je noemt alleen een onderdeel of juist een veel groter geheel in plaats van het precieze onderwerp. Wil je nog een kopje? Of Nederland speelt vanavond tegen Spanje.

Stijlfiguren:

• Eufemisme: Verzachtende uitdrukking. De penningmeester heeft onzorgvuldig gehandeld.
• Hyperbool: Overdreven uitdrukking. We wachten al een eeuwigheid.
• Retorische vraag: Vraag waarop je geen antwoord verwacht. Wil je soms ziek worden?

Individueel

• Ga op zoek in verschillende nieuwsartikelen naar voorbeelden.
• Noteer voor elk voorbeeld:
  a. Is het beeldspraak of een stijlfiguur? (incl. bron, datum & auteur)
  b. Welk type beeldspraak of stijlfiguur?
  c. Wat is de letterlijke betekenis?
  d. Wat is het effect?
• Bedenk passende beeldspraak of stijlfiguren bij een onderwerp uit het nieuws.

Klassikaal

• Bespreek de opdracht.

• Beeldspraak wordt ook vaak gebruikt bij framing. Laat leerlingen zoeken naar positieve voorbeelden van framing en framing met een negatieve lading.
• Ga op zoek naar voorbeelden in radiofragmenten. Op deze manier werk je met de leerlingen ook aan luistervaardigheid.
• Laat leerlingen een artikel schrijven met overdreven veel beeldspraak en stijlfiguren.