Naar aanleiding van de NAVO-top in Den Haag op 24 en 25 juni maakte Nieuws in de klas een 5-delige podcastserie waarin met verschillende mensen gepraat wordt over dit militair bondgenootschap. Iedere aflevering schuiven ook twee middelbare scholieren aan die alles vragen wat ze willen.
In deze aflevering vertelt Markus Iven, reservist en beleidsmedewerker bij de NAVO, over de huidige veiligheidssituatie in Europa en de rol van de NAVO daarin. Rein (16) en Merel (14) zijn weer aanwezig om hun vragen aan Markus te stellen.
Iedere aflevering duurt zo’n 20 minuten. In de lessuggesties zijn deze afleveringen opgeknipt in drie delen om het behapbaar te maken voor de leerling. Elk deel heeft zijn eigen opdracht. Ook bieden we bij elke aflevering extra opdrachten aan voor de verdieping. Het is aan de docent om in te schatten of hier tijd voor is en welke opdracht geschikt is voor de klas.
Wat je leert:
- Wat de drie kerntaken van de NAVO zijn
- Waarom er nu dreiging heerst
- Onderscheid maken tussen de politieke en militaire macht
- Leerdoel: Luistervaardigheid
- Vak: Maatschappijleer, Maatschappijwetenschappen
Lessuggesties
Podcast De NAVO-top, afl. 2: Samen groot, afzonderlijk klein: de NAVO ten tijde van (dreigende) oorlog
- VO Bovenbouw
Podcast De NAVO-top, afl. 2: Samen groot, afzonderlijk klein: de NAVO ten tijde van (dreigende) oorlog
Nieuws in de klas
We raden aan om de video in delen te bekijken, aan de hand van de lessuggestie hieronder.
Wat doet de NAVO voor vrede?
- VO Bovenbouw
Klassikaal
- Ga het gesprek aan over de huidige veiligheidssituatie. Voelen jullie je veilig in Nederland als het om oorlog en vrede gaat? Waarom wel of niet?
- Pak de begrippenlijst erbij en bespreek de vaktaalwoorden uit dit eerste deel.
Luister het eerste deel van aflevering 2. Tijdens het luisteren beantwoorden de leerlingen de meerkeuzevragen bij dit eerste deel. Het document met meerkeuzevragen is te vinden in de bijlagen. Deel de vragen voorafgaand aan het luisteren uit.
Podcast De NAVO-top, afl. 2: Samen groot, afzonderlijk klein: de NAVO ten tijde van (dreigende) oorlog, deel 1: Wat doet de NAVO voor vrede?
Nieuws in de klas
Meerkeuzevragen, afl. 2, deel 1
1. Waar vonden de oorlogen in de jaren negentig plaats in Europa?
A. In de Sovjet-Unie
B. In Oekraïne
C. Op Groenland
D. Op de Balkan
2. Voor wat voor een soort oorlog heerst nu de dreiging?
A. Burgeroorlog
B. Koude Oorlog
C. Burgeroorlog of nucleaire oorlog
D. Conventionele oorlog of nucleaire oorlog
3. Waarom is de bevolking in Oost-Europa bang?
A. De bezetting door de Sovjet-Unie is nog niet zo lang geleden
B. De bezetting door Rusland is nog niet zo lang geleden
C. De bezetting door Duitsland is nog niet zo lang geleden
D. Ze zijn bang voor West-Europa
4. Omcirkel de drie kerntaken van de NAVO:
A. Afschrikking en verdediging
B. Crisisbeheersing
C. Oorlogvoering
D. Coöperatieve veiligheid
5. In welke regio brengt de NAVO veiligheid?
A. Azië
B. Antarctica
C. Trans-Atlantische regio
D. Trans-Stille regio
Klassikaal
- Koppel de antwoorden op de meerkeuzevragen terug.
De oorlog in Oekraïne
- VO Bovenbouw
Klassikaal
- Waarom kan de oorlog in Oekraïne ook een bedreiging voor Nederland zijn? Bespreek dit met elkaar.
- Pak de begrippenlijst erbij en bespreek de vaktaalwoorden uit dit tweede deel.
Luister het tweede deel van aflevering 2. Tijdens het luisteren beantwoorden de leerlingen de meerkeuzevragen bij dit tweede deel. Het document met meerkeuzevragen is te vinden in de bijlagen. Deel de vragen voorafgaand aan het luisteren uit.
Podcast De NAVO-top, afl. 2: Samen groot, afzonderlijk klein: de NAVO ten tijde van (dreigende) oorlog, deel 2: De oorlog in Oekraïne
Nieuws in de klas
Meerkeuzevragen, afl. 2, deel 2
1. Wat is het risico als we Oekraïne aan zijn lot overlaten?
A. Dat andere landen denken: Dit kunnen wij ook!
B. Dat Rusland denkt: Dit gaan we nog een keer doen! En dan steeds dichter bij NAVO-landen komt.
2. Waarom moeten we oppassen met wat Rusland zelf zegt?
A. We kunnen het niet verstaan
B. Het kan propaganda zijn
C. Het kan ons aan het lachen maken
D. De waarheid kan pijnlijk zijn
3. Wat voelt als een dreiging voor Rusland, aldus Markus?
A. Een sterke EU
B. Een sterke Arabische Liga
C. Een sterke NAVO
D. Een sterke VN
4. Waar is een autoritair regime zoals Rusland vooral bang voor?
A. Dat het eigen volk in opstand komt
B. Dat het eigen volk niet meer nadenkt
C. Dat het eigen volk oorlog wil
D. Dat het eigen volk niet sterk genoeg is
5. Waarom probeert de NAVO te de-escaleren?
A. Zodat er oorlog ontstaat
B. Zodat er geen wapenwedloop ontstaat
C. Zodat ieder land voldoende wapens heeft
D. Zodat de macht goed verdeeld wordt
Klassikaal
- Koppel de antwoorden op de meerkeuzevragen terug.
Militaire macht versus politieke macht
- VO Bovenbouw
Klassikaal
- Zou het niet beter zijn als de militaire macht zou beslissen over oorlog en vrede? Zij hebben immers meer ervaring met gewapende conflicten dan politici? Discussieer met elkaar.
- Pak de begrippenlijst erbij en bespreek de vaktaalwoorden uit dit derde deel.
Luister het derde en laatste deel van aflevering 2. Tijdens het luisteren beantwoorden de leerlingen de meerkeuzevragen bij dit derde deel. Het document met meerkeuzevragen is te vinden in de bijlagen. Deel de vragen voorafgaand aan het luisteren uit.
Podcast De NAVO-top, afl. 2: Samen groot, afzonderlijk klein: de NAVO ten tijde van (dreigende) oorlog, deel 3: Militaire macht versus politieke macht
Nieuws in de klas
Meerkeuzevragen afl. 2, deel 3
1. In welke zin heeft zijn tijd bij het leger Markus vooral beïnvloed?
A. Hij is zich meer bewust geworden van agressie
B. Hij is zich meer bewust geworden van angst
C. Hij is zich meer bewust geworden van het feit dat je voorzichtig moet zijn met de inzet van militairen
D. Hij is zich meer bewust geworden van het feit dat je voorzichtig moet moet zijn met diplomatieke inzet
2. Wat moet je uiteindelijk altijd proberen bij een conflict volgens Markus?
A. De-escaleren
B. Escaleren
C. Militaire inzet
D. Het als land zelf oplossen
3. Onderhandelingen over oorlog en vrede moeten gedaan worden door:
A. Militairen
B. Burgers
C. Politici en diplomaten
D. Militairen en diplomaten
4. Waarom zijn militairen soms terughoudender om tot een gewapend conflict over te gaan dan politici?
A. Omdat ze geen zin hebben om te vechten
B. Omdat ze weten wat de consequenties zijn
C. Omdat er een tekort aan wapens is
D. Omdat ze er te weinig voor betaald krijgen
5. De NAVO bestaat uit:
A. De Noord-Atlantische Raad en een Burger Comité
B. De Noord-Atlantische Raad en een Diplomatiek Comité
C. De Noord-Atlantische Raad en een Staatshoofden Comité
D. De Noord-Atlantische Raad en een Militair Comité
Klassikaal
- Koppel de antwoorden op de meerkeuzevragen terug.
Extra opdrachten bij aflevering 2
- VO Bovenbouw
Extra opdracht: De huidige veiligheidssituatie
Lestijd: 30-40 min
Groepjes
Werk in een team van NAVO-adviseurs
Jullie zijn NAVO-adviseurs en moeten de NAVO-raad adviseren over een denkbeeldige crisissituatie. In groepjes van 3 à 4 leerlingen kies je of verzin je een situatie waarbij één of meer van de drie kerntaken van de NAVO belangrijk zijn.
Stap 1: Kies of verzin een situatie
Je kunt kiezen uit:
- Een Russische dreiging aan de grens van een NAVO-land.
- Een cyberaanval op meerdere NAVO-lidstaten.
- Een conflict in een niet-NAVO-land dat dreigt over te slaan.
- Een natuurramp waarbij NAVO-landen hulp kunnen bieden.
- Of verzin zelf een realistische situatie.
Stap 2: Analyseer de situatie
Beantwoord met je groepje:
- Wat gebeurt er precies in deze situatie?
- Welke NAVO-lidstaten zijn betrokken?
- Welke van de drie kerntaken van de NAVO zijn hier van toepassing?
Stap 3: Adviseer de NAVO-raad
Maak een kort adviesrapport (max. 1 A4) waarin jullie:
- Uitleggen waarom de NAVO moet ingrijpen.
- Benoemen welke kerntaak of kerntaken van toepassing zijn.
- Voorstellen wat de NAVO concreet moet doen (bijv. troepen sturen, diplomatieke druk, cyberverdediging, samenwerken met andere landen).
Stap 4: Presenteer jullie advies
Elke groep presenteert in 3 minuten zijn advies aan de klas (de klas speelt de NAVO-raad). Na afloop kunnen andere leerlingen vragen stellen.
Extra opdracht: Oekraïne
Lestijd: 10-15 min
Klassikaal
Denkbeeldige lijn: De NAVO doet voldoende om Oekraïne te beschermen.
- Trek een denkbeeldige lijn over de vloer.
- Links gaan de leerlingen staan die vinden dat de NAVO meer dan voldoende doet om Oekraïne te beschermen.
- Rechts gaan de leerlingen staan die vinden dat de NAVO veel te weinig doet om Oekraïne te beschermen.
- Leerlingen die het er een beetje mee eens of oneens zijn, gaan wat meer richting het midden van de lijn staan.
- Vraag een aantal leerlingen waarom ze voor hun plek op de lijn hebben gekozen.
- Leerlingen mogen wisselen van plek als ze van mening veranderen door bijvoorbeeld de argumenten van een medeleerling.
Extra opdracht: Diplomatiek en militair advies
Lestijd: 10-15 min
Klassikaal
- De docent maakt twee kolommen op het bord. Boven de ene kolom komt te staan ‘Diplomatiek advies’ en boven de andere ‘Militair advies’.
- Welke adviezen zouden jullie aan de NAVO geven als het om de huidige veiligheidssituatie in Europa gaat?
- Bepaal samen in welke kolom het advies thuishoort.
