Opinieredacteur Felix Huygen krijgt bij dagblad Trouw dagelijks zo’n honderdvijftig brieven van lezers binnen. Daaruit maakt hij samen met zijn collega’s een selectie die de volgende dag in de krant verschijnt.
‘Het zijn voornamelijk mailtjes die ik ontvang. Daar zitten ook mailtjes tussen van lezers die bijvoorbeeld denken een fout te hebben ontdekt in een nieuwsartikel. Die stuur ik dan door aan de desbetreffende journalist. Maar er zitten ook veel ingezonden brieven tussen waarin lezers hun mening geven over een actueel onderwerp of nieuwsbericht.’
Hoe selecteer je de brieven voor de opiniepagina?
‘De eerste selectie is de lengte, want we plaatsen geen brieven die langer zijn dan honderdvijftig woorden. Het moet een commentaar zijn op een artikel in de krant of op het nieuws. En het moet een beetje goed geschreven zijn en interessant. Per dag selecteren we zo’n zes tot zeven brieven, meer ruimte hebben we ook niet in de krant. Liever hebben we nóg minder woorden in de brief. Vaak zijn kortere brieven ook scherper geschreven.’
“Vaak zijn kortere brieven ook scherper geschreven.”
Wat maakt een brief goed of interessant?
'In de eerste plaats moet de brief feitelijk correct zijn. Als er heel veel beweringen instaan, proberen we die zoveel mogelijk te factchecken. Dat is eigenlijk het allerbelangrijkste, want we gaan natuurlijk geen onwaarheden plaatsen. Verder is het heel belangrijk dat de tekst begrijpelijk is en dat is soms best moeilijk voor ongeoefende schrijvers. Het ís ook lastig om in een korte tekst je mening zo uiteen te zetten dat het voor iedereen te volgen is. En nog een belangrijk criterium is dat de brief een nieuw perspectief biedt. Dat het niet iets is wat je al een keer gehoord hebt of een argument dat al ruimschoots aan bod is gekomen. Maar dat je als lezer echt kunt denken: oja, aan dat aspect had ik nog niet gedacht.’
“Een belangrijk criterium is dat de brief een nieuw perspectief biedt.”
Samengevat moet een goede ingezonden brief dus feitelijk correct zijn, in begrijpelijke taal geschreven en een nieuw perspectief bieden?
‘Ja, en het liefst ook nog een beetje aantrekkelijk opgeschreven. Humor werkt vaak heel goed en zeker in zo’n kort stukje. Dus een grapje erin, al is dat ook weer heel moeilijk en ook niet altijd mogelijk. Ik krijg ook weleens brieven van hele boze mensen, maar woede werkt niet zo goed. Dan denken lezers eerder: wat is er met hem of haar aan de hand in plaats van dat ze hun mening herzien.’
“Woede werkt niet zo goed.”
Heb je nog tips om een brief kort te houden?
‘Het is vaak makkelijker om een lange brief te schrijven dan een korte, omdat je bijvoorbeeld veel van het onderwerp afweet en eigenlijk alles wil uitleggen wat je weet. De kunst is om - voordat je gaat schrijven - te bedenken wat nu echt het allerbelangrijkste is. Wat is de kern van je boodschap? Kies één aspect uit en zoom daarop in. En wat ook goed werkt is om je brief eerst in klad te schrijven en dan te gaan schrappen. Alle zijpaden en bijzaken eruit halen voordat je de brief instuurt.’
“Kies één aspect en zoom daarop in.”
Krijgen jullie regelmatig brieven van jongeren?
‘De leeftijd staat er meestal niet bij, dus ik kan dat niet helemaal met zekerheid zeggen, maar ik kan natuurlijk uit de schrijfstijl en het woordgebruik wel het een en ander opmaken. En dan heb ik de indruk dat we niet zoveel brieven van jongeren krijgen. Dat heeft er denk ik ook wel mee te maken dat jongeren wat minder mailen. Zij zullen eerder een reactie achterlaten op social media. Het zou wel leuk zijn als er meer jongeren te horen zijn op de opiniepagina, want ik denk dat het belangrijk is om hun stem te horen. Ze zien bepaalde dingen die oudere mensen missen. En er wordt bijvoorbeeld veel geschreven over het onderwijs, dus dan zijn reacties van jongeren die het onderwijs ‘ondergaan’ heel interessant!’
“Jongeren zien bepaalde dingen die oudere mensen missen.”
Zijn er ook brieven die je bijblijven als opinieredacteur?
‘Ik vind het lastig om daar echt een concreet voorbeeld bij te geven. Wat mij wel opvalt is dat er veel brieven binnenkomen over Gaza, dat houdt de mensen echt bezig. Dat had ik van tevoren niet zo verwacht, omdat het een buitenlands onderwerp is. Over Oekraïne kwamen ook veel brieven binnen toen de oorlog net begon, nu is dat minder. Het zijn vaak de grote onderwerpen waar veel over geschreven wordt. Soms kan het dan juist fijn zijn als het over iets totaal anders gaat. Daar probeer ik ook wel op te letten bij de selectie van de brieven: een beetje binnenland, buitenland, politiek, landelijk, lokaal. En verschillende perspectieven. Dat maakt de krant ook anders dan sociale media waar je vaak in een bepaald eenzijdig algoritme terechtkomt.’
“Verschillende perspectieven maken de krant anders dan sociale media waar je vaak in een bepaald eenzijdig algoritme terechtkomt.”
Wat maakt jouw werk zo leuk?
‘Ik vind het heel interessant om te zien waar mensen mee bezig zijn en waar ze op aanslaan. Soms zijn dat hele andere dingen dan je van tevoren zou verwachten. Een mooi recent voorbeeld is een onderzoek van de Raad voor de Volksgezondheid & Samenleving dat op onze voorpagina stond over de toenemende prestatiedruk en haast in onze maatschappij. Veel van onze lezers herkenden dat en reageerden erop. Maar allemaal vanuit een ander perspectief. De een vindt dat we de zondagsrust weer in ere moeten herstellen of de sabbat serieus moeten nemen. Anderen zeggen weer dat het komt doordat het kapitalisme helemaal is doorgeslagen. Het mooie hieraan vind ik dat een ieder het probleem herkent vanuit zijn of haar eigen perspectief. Dat zie je ook in politieke reacties. Dan krijg je over hetzelfde artikel vanuit rechts de klacht dat we te links zijn en vice versa. Als opinieredacteur leer je dat er heel veel legitieme manieren zijn om naar dingen te kijken. Het hangt er vanaf wat je waarden zijn en die kunnen sterk verschillen tussen mensen. Soms ben ik het heel erg eens met een brief en dan komt daar een reactie op door een andere lezer die zegt ‘dat is onzin, omdat…’ en dan ben ik het daar eigenlijk ook mee eens. Ze hebben allebei gelijk, ook al zijn ze het oneens. Dat vind ik eigenlijk het allerleukste.’
“Als opinieredacteur leer je dat er heel veel legitieme manieren zijn om naar dingen te kijken.”
