Wat is het nieuws?

In een democratische samenleving hebben de media een noodzakelijke rol: zij zijn de publieke “waakhond” die overheid en bedrijven controleert en ervoor zorgt dat ontwikkelingen die van algemeen belang zijn, bekend worden bij het publiek.

Dat geldt niet alleen voor de politiek en het bedrijfsleven, maar ook voor berichtgeving over bijvoorbeeld maatschappelijke organisaties, showbizz en sport. Alles wat maatschappelijk relevant is kan interessant zijn voor het grote publiek, en dus de aandacht van een journalist krijgen.

Vanuit de rol van waakhond is het belangrijk om te blijven beoordelen of een publicatie, dit kan een artikel zijn, maar bijvoorbeeld ook een nieuwsvideo of een podcast, nieuwe inzichten biedt, en zo bijdraagt aan het publieke debat met betrekking tot die maatschappelijke kwestie.

Klassikaal

• Welk nieuws dat je de afgelopen paar dagen voorbij hebt zien of horen komen is je bijgebleven? Waarom?
• Waar heb je dat nieuws voorbij zien komen? In bijvoorbeeld een krant of op een website, of op socials, bijvoorbeeld TikTok of Instagram?
• Is er een verschil tussen nieuws van socials of van officiële nieuwskanalen? Waarom wel/niet?
• Geldt die rol van ‘waakhond’ ook voor nieuws afkomstig van socials? Waarom wel/niet?
• Hoe kun je de rol van de media als waakhond omschrijven met betrekking tot jouw gekozen bericht bij bulletpoint 1?
• Publieke of maatschappelijke belangen zijn belangen die voor de hele maatschappij belangrijk zijn. Een voorbeeld: de sluiting van het basketbalveldje bij jou om de hoek kan voor jou en je directe omgeving heel relevant zijn, maar voor de maatschappij als geheel minder. Maar bijvoorbeeld het toeslagenschandaal dat in 2018 aan het licht kwam en alle gevolgen daarvan, zijn van belang voor de samenleving als geheel. Als je uitgaat van bovenstaande:
  Kun je uitleggen waarom het in het maatschappelijke belang was dat ‘jouw’ nieuwsbericht, je antwoord bij bulletpoint 1, is gepubliceerd?

Groepjes

• Elk groepje krijgt een combinatie van twee berichten toegewezen.
• Bespreek met elkaar:
  – Wat kun je vertellen over de rol van de media als waakhond met betrekking tot deze twee berichten?
  – Welk van de twee berichten is van groter maatschappelijk belang? Waarom?

Journalisten vertellen een verhaal. Maar wel een verhaal waarvan het belangrijk is dat het met betrouwbare bronnen en onafhankelijk is opgesteld. Bovendien moet een journalist in dat verhaal ook een zo volledig mogelijke weergave van een bepaalde gebeurtenis of situatie beschrijven. Maar hoe doen journalisten dat? Een handig hulpmiddel is de ‘5W1H-methode’. Het mag er misschien uitzien als een mysterieuze code, maar dit ezelsbruggetje wordt gebruikt om antwoord te geven op een aantal belangrijke vragen:

• Wie – over wie gaat het nieuwsbericht?
• Wat – wat is er gebeurd?
• Waar – op welke plek vond de gebeurtenis plaats?
• Wanneer – op welke datum is er iets gebeurd of gaat er iets gebeuren?
• Waarom – waarom is iets gebeurd?
• Hoe – hoe is het gebeurd?

Klassikaal

• Neem een paar minuten de tijd om onderstaand artikel te lezen:

• Stel gezamenlijk vast: wat zijn hier de 5 W’s en de H? Komen ze allemaal helder naar voren in het artikel?

Verdiepingsvraag:

• Waarom denk je dat het belangrijk is als journalist antwoord te geven op de ‘5W1H’?
• Wat zou je als journalist doen als er een of meerdere W’s of H niet bekend zijn? Niet publiceren? Of zijn er nog andere mogelijkheden? Discussieer.

Individueel

We hebben kunnen vaststellen dat journalistiek het publieke belang dient. Maar hoe kan het nieuws van invloed zijn op jou als lezer? Hoe raakt nieuws jou persoonlijk?

• Ga naar https://www.nu.nl/binnenland
• Bekijk en lees de eerste vijf berichten van vandaag.
• Welk nieuwsbericht is voor jou het belangrijkst?
• Baseer je deze keuze op het maatschappelijk belang, of is het een persoonlijke keuze? Licht je antwoord toe.
• Beïnvloedt dit nieuws de persoonlijke keuzes die je nu maakt of in de toekomst zal maken? Op welke manier?